Όταν το παιδί σας είναι τόσο απορροφημένο στο παιχνίδι σε σημείο που δε βλέπει κανέναν άλλον, τότε βιώνετε το μοναχικό ή ανεξάρτητο στάδιο, το οποίο συνήθως εμφανίζεται γύρω στην ηλικία των δύο-τριών ετών. Αυτός ο τύπος παιχνιδιού ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με το παιδί. Μπορεί για παράδειγμα, να δείτε το παιδί σας να κάθεται ήσυχο με ένα βιβλίο ή να παίζει με το αγαπημένο του λούτρινο ζωάκι. Το μοναχικό ή ανεξάρτητο παιχνίδι διδάσκει στα παιδιά πώς να διασκεδάσουν και να είναι αυτάρκεις (συν του ότι σας δίνει μια πολύτιμη στιγμή για τον εαυτό σας).

Ένα από τα σημαντικά σημάδια ψυχικής ωριμότητας για ένα παιδί είναι η ικανότητα να αποχωρίζεται τη μητέρα του και να μπορεί να παίζει και μόνο του. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί δεν θα απελπίζεται με την απουσία της μητέρας του. Η ικανότητα αυτή έχει τις ρίζες της στην ‘καλή’ μητρική φροντίδα τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού. το βρέφος από πολύ νωρίς, μέσα από το παιχνίδι, αρχίζει την επικοινωνία με τη μητέρα του και προσπαθεί να καταλάβει τον κόσμο γύρω του. Για παράδειγμα, ένα βρέφος στους τρεις μήνες ζωής παίρνει στο χέρι του κάποιο παιχνίδι ή ένα κομμάτι ύφασμα και το φέρνει κοντά του κοιτάζοντάς το ή βάζοντάς του στο στόμα, και αυτό είναι το πρώτο βήμα αναφέρει η ψυχοθεραπεύτρια Miller, 1992.

Πώς αναπτύσσεται αυτή η ικανότητα.

Η μητέρα που είναι συναισθηματικά διαθέσιμη στο μωρό της το κατανοεί και ανταποκρίνεται αρχικά στις σωματικές του ανάγκες (τροφή. ζεστασιά, καθαριότητα, αγκαλιά) και σιγά-σιγά και στις ψυχικές του ανάγκες (αγάπη, θαυμασμό, τρυφερότητα). Τότε είναι <<αρκετά καλή μητέρα>> (good-enough mother) όπως την ονομάζει ο Άγγλος ψυχαναλυτής παιδιών Winicott (1971), ώστε με τη σταθερότητά της δημιουργεί εμπιστοσύνη και ασφάλεια στο βρέφος της. Ανταποκρίνεται στη χαρά αλλά και στους φόβους του και δίνει το κατάλληλο νόημα σε αυτά που νιώθει το βρέφος, Του δίνει την αίσθηση ότι κάποιος το καταλαβαίνει βαθιά και βάζει σε λόγια τις ανάγκες του. Για παράδειγμα, η μητέρα καταλαβαίνει πότε το μωρό κλαίει από πείνα και του λέει: <<πεινάς ε;>> και του δίνει γάλα. Ή καταλαβαίνει πότε θέλει αγκαλιά, και το νανουρίζει. Σιγά-σιγά μαθαίνει και αυτό να καταλαβαίνει τι του συμβαίνει, Έτσι αναπτύσσει μια εμπιστοσύνη για τον εαυτό του και για τον κόσμο που είναι η βάση για να μπορεί να αποχωρίζεται τη μητέρα του και να γίνει ανεξάρτητο. Τότε θα μπορεί να παίζει και μόνο του.

Γιατί είναι σημαντικό το παιδί να μπορεί να παίζει μόνο του.

Όταν μπορεί να παίζει μόνο του αναπτύσσει μια δυνατή αίσθηση ανεξαρτησίας. Η ανεξαρτησία θα το βοηθήσει να αισθάνεται άνετα και να τα βγάζει πέρα σε οποιαδήποτε κοινωνική κατάσταση, π.χ. μπορεί το πρωί να παίζει μόνο του, το απόγευμα στον παιδότοπο με τα άλλα παιδιά και το βράδυ να κοιμηθεί στο σπίτι ενός φίλου του.
Αναπτύσσει την ικανότητα να συγκεντρώνει την προσοχή του, να βρίσκει λύσεις στο παιχνίδι που έχει επιλέξει και να καλλιεργεί τη φαντασία του και τη δημιουργικότητά του.
Όταν μπορεί να παίζει μόνο του αναπτύσσει μια δυνατή αίσθηση ανεξαρτησίας. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να έχει ένα ενήλικα δίπλα του, κάθε στιγμή για να ικανοποιεί τις ανάγκες του. Αυτό θα το βοηθήσει να παίρνει χαρά και ευχαρίστηση και μόνο του μέσα από το παιχνίδι.
Σιγά-σιγά αναπτύσσει περισσότερη σιγουριά και ασφάλεια για τον εαυτό του όσο περισσότερο τα καταφέρνει μόνο του.
Μέσα από το παιχνίδι, επεξεργάζεται τα συναισθήματά του, όπως την αγάπη, τη ζήλια, τον ανταγωνισμό, τον θυμό αλλά και τους φόβους του.
Προετοιμάζεται για καλύτερη προσαρμογή στο σχολείο. Όταν οι γονείς θα το αφήνουν στο σχολείο, το παιδί δε θα το νιώθει σα εγκατάλειψη αλλά σαν καινούργια περιπέτεια. Μέσα στην τάξη θα μπορεί να συγκεντρωθεί στο μάθημα και δεν θα χρειάζεται να πειράζει τους συμμαθητές του, για να μη νιώθει μόνο του.
Μπελίνα Λούβρου MBACP
Reg. Psychologist- Child & Adolescent Psychotherapist MBACP
Play Therapy, Counselling & Parenting Support